Ο «πραγματικός» αντίπαλος

Είναι κάποιες φορές που το περιβάλλον, οι εγκαταστάσεις, ο αγωνιστικός χώρος και το γήπεδο/γυμναστήριο, στο οποίο διεξάγεται ο αγώνας, φαντάζουν τόσο αφιλόξενα και άβολα για τον αθλητή, ώστε να προμηνύουν το αρνητικό αποτέλεσμα. Ο εκτός έδρας αγώνας στο ποδόσφαιρο σε ένα γήπεδο γεμάτο οπαδούς των αντιπάλων, οι κακές καιρικές συνθήκες σε έναν αγώνα στίβου, το παγωμένο κολυμβητήριο στην κολύμβηση, ο άγνωστος περιβάλλων χώρος σε όλα τα αθλήματα, αποτελούν καταστάσεις, οι οποίες φαίνεται να «αποθαρρύνουν» την προσπάθεια των αθλητών. Το άσχημο είναι ότι οι περιπτώσεις αυτές είναι υπαρκτές, αποτελούν πολλές φορές την πραγματικότητα σε έναν αγώνα. Το θετικό είναι ότι έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε την επίδρασή τους. Πόσο όμως σημαντικοί είναι για την προσωπική μας απόδοση; Μας επηρεάζουν και πώς;
Η επίδραση των διαφορετικών περιβαλλόντων είναι στην πραγματικότητα δική μας επιλογή! Μας επηρεάζουν όσο τα αφήνουμε να μας επηρεάσουν. Το παγωμένο και αφιλόξενο κολυμβητήριο, με τις παλιές εγκαταστάσεις και τα άβολα αποδυτήρια, δημιουργεί στους αθλητές μια εξαρχής αρνητική εντύπωση και εικόνα. Πολλές φορές αυτή η εντύπωση επηρεάζει και τη συναισθηματική μας κατάσταση και ευνοεί την ανάπτυξη αρνητικού συναισθήματος. Ωστόσο, αρνητικό συναίσθημα σημαίνει για τον αθλητή λιγότερη όρεξη και σωματική ενέργεια, πιθανώς και λιγότερη προσπάθεια (χωρίς να το καταλαβαίνει ο ίδιος), με αποτέλεσμα να απομακρυνόμαστε από το στόχο μας. Τα βασικά συναισθήματα σε ένα χώρο που δεν μας ικανοποιεί είναι η δυσφορία, η απογοήτευση, η άρνηση, ο φόβος πολλές φορές για το ό,τι έχω να αντιμετωπίσω. Πώς μπορώ να αποδώσω τα μέγιστα με τόσα αρνητικά συναισθήματα;
Η δημιουργία αυτής της κατάστασης είναι προσωπική επιλογή, καθώς ο αθλητής είναι υπεύθυνος για την συναισθηματική του κατάσταση. Αν ασχολείται και συγκεντρώνεται σε καταστάσεις που δείχνουν αρνητικές τότε μοιραία θα αναπτύξει αρνητικά συναισθήματα. Η πραγματικότητα ενός ελλιπούς και αφιλόξενου αγωνιστικού χώρου δεν αλλάζει, αυτό που μπορεί να αλλάξει είναι η προσοχή που δίνουμε σ’ αυτόν. Όσο λιγότερο ασχοληθούμε, τόσο λιγότερο θα μας επηρεάσει. Όσο λιγότερο τον προσέξουμε τόσο περισσότερο χώρο και χρόνο θα έχουμε να συγκεντρωθούμε στην ουσία της παρουσίας μας, που είναι η συμμετοχή μας στον αγώνα και η επίτευξη του στόχου μας. Η αρνητική θεώρηση της πραγματικότητας παράγει αρνητικά συναισθήματα, μη ωφέλιμα για την απόδοσή μας, η μη ενασχόληση με την αρνητική πραγματικότητα διατηρεί ουδέτερη συναισθηματική κατάσταση και καθαρό μυαλό στον αθλητή και είναι το ζητούμενο.
Η προσπάθεια να πείσουμε τον εαυτό μας για το αντίθετο σε ένα αφιλόξενο αγωνιστικό χώρο ίσως να είναι άτοπη και να μας οδηγήσει σε εσωτερική σύγκρουση. Το περιβάλλον ίσως να έχει κάποιο ρόλο στην επίδοσή μας, ίσως σε ένα 10% σε κάποια ακραία συνθήκη. Αν ασχοληθούμε με την ακραία αυτή συνθήκη, η συγκεκριμένη επίδραση θα ανέβει στο 40% ή και περισσότερο. Ο άνεμος μπορεί να αναστέλλει την επίτευξη του ατομικού ρεκόρ στα αγωνίσματα του στίβου. Η περαιτέρω ενασχόληση με τον άνεμο «εξασφαλίζει» την μη επίτευξη του ρεκόρ.  Το παγωμένο νερό είναι ανασταλτικό στην επίδοση του κολυμβητή, η περαιτέρω ενασχόληση με την συγκεκριμένη κατάσταση μας οδηγεί στην μη επίτευξη. Πολλές φορές θα χρειαστεί να τονίσουμε στον εαυτό μας το ότι απλά ‘έτσι είναι’. Όταν δεν μπορείς να παρέμβεις στον περιβάλλον χώρο, αποδέξου τον και «συμμάχησε» μαζί του για να μην αποκτήσεις έναν ακόμη αντίπαλο, τον οποίο εσύ θα έχεις «δημιουργήσεις».
Ζαρώτης Γιάννης
Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος