Η «προσκόλληση» στην άσκηση

Η άσκηση θεωρείται ένας από τους βασικούς παράγοντες για τη σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου. Τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιηθεί μια προσπάθεια, από αρχές και φορείς, για την υιοθέτηση της άσκησης από μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Οι έρευνες στις ΗΠΑ δείχνουν ότι ο ένας στους δύο Αμερικανούς πολίτες, συμμετέχει σε προγράμματα άσκησης τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα. Πρόσφατη έρευνα στις χώρες της Ευρώπης έδειξε ότι μόλις το 9% ασκείται τακτικά, ενώ ένα ποσοστό περίπου 40% δηλώνει ότι δεν ασκείται ποτέ. Στην Ελλάδα, το ποσοστό του πληθυσμού, το οποίο δηλώνει ότι δεν ασκείται ποτέ ανέρχεται στο 60%, με το 6% να δηλώνει ότι ασκείται τακτικά. Για τη μη υιοθέτηση αθλητικής δραστηριότητας, οι σημαντικότερες αιτίες που αναφέρονται φαίνεται να είναι η έλλειψη χρόνου, η απουσία συντροφιάς για άσκηση, το κόστος της δραστηριότητας και η έλλειψη υποδομών.

Σημαντικό ποσοστό ερευνών ασχολείται και με τους ανθρώπους εκείνους, οι οποίοι ξεκινούν μια αθλητική δραστηριότητα αλλά αποσύρονται σε μικρό χρονικό διάστημα. Οι μελέτες που δημοσιεύονται αναφέρουν ότι το ποσοστό άθλησης του ατόμου μειώνεται σταδιακά από την αρχή της εμπλοκής του στη δραστηριότητα και παγιώνεται σε μικρά ποσοστά μετά τους έξι πρώτους μήνες. Κοινώς, η ενασχόληση του ατόμου και η προσκόλλησή του διαρκεί κατά μέσο όρο έως το διάστημα των έξι μηνών.

Για την αναζήτηση καλύτερων προϋποθέσεων για την παραμονή του ατόμου στην άθληση, οι μελέτες παγκοσμίων επικεντρώνονται σε μια σειρά ατομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. 

1. Προσαρμογή του προγράμματος άσκησης στο άτομο. Βασικό στοιχείο για τη βίωση ευχάριστου συναισθήματος είναι να μπορεί το άτομο να φέρει σε πέρας το όποιο πρόγραμμα αναπτύσσεται. Η φυσική κατάσταση του ατόμου, οι προηγούμενες εμπειρίες του για την άσκηση και η δέσμευσή του, αποτελούν παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για την εκπόνηση του κατάλληλου προγράμματος, ικανού να ικανοποιήσει και να «διατηρήσει» το άτομο στην άσκηση.

2. Η διασκέδαση μέσω της άσκησης, ώστε να βιώνονται θετικά συναισθήματα και να αποτελούν στοιχείο αναζήτησης και προσκόλλησης του ατόμου.

3. Προσαρμογή της έντασης, της διάρκειας και της συχνότητας της άσκησης με βάση τις καθημερινές ανάγκες του ατόμου, ώστε να μην αποτελεί μέσο πίεσης αλλά μέσο διαφυγής και ευχαρίστησης από την πιεστική καθημερινότητα. 

4. Προσπάθεια συμμετοχής σε ομαδικά προγράμματα ή σε δραστηριότητες οι οποίες εμπεριέχουν κοινωνικές επαφές. Η κοινωνικότητα αναφέρεται ως βασικό κίνητρο για την αναζήτηση άσκησης και σημαντικός παράγοντας προσκόλλησης σ’ αυτή.

5. Ποικιλία δραστηριοτήτων για την αποφυγή της μονοτονίας, η οποία οδηγεί σε σταδιακή απόσυρση.

6. Άνετος-προσιτός χώρος άθλησης, κυρίως ως προς τις ανάγκες του ατόμου και τις δυνατότητές του, οικονομικές και προσωπικές.

7. Εστίαση περισσότερο στη διάρκεια της άσκησης και λιγότερο στο έργο που έχει να εκτελέσει το άτομο (π.χ. συγκεκριμένα χιλιόμετρα).

8. Προσωπικοί στόχοι, ρεαλιστικοί, εφικτοί, συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι και με χρονικό περιθώριο. 

9. Εμπλοκή του ατόμου στην εκπόνηση του προγράμματος άσκησης, ώστε να το θεωρεί μέρος του εαυτού του και να αναλαμβάνει την «ευθύνη» για την εκτέλεσή του.

Οι παράγοντες που αναφέρθηκαν συμβάλλουν σε ένα μεγάλο ποσοστό στην παραμονή του ατόμου στην άσκηση, ικανοποιώντας τις ανάγκες του. Στην Ελλάδα παρατηρείται τα τελευταία χρόνια ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για μαζικό αθλητισμό. Η κάλυψη των αναγκών, για τις οποίες το άτομο εμπλέκεται στην άσκηση, είναι ο καλύτερος τρόπος για την προώθηση και διάδοσή της στο ευρύ κοινό.

Ζαρώτης Ιωάννης

Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος