Η αξία της συνείδησης του εαυτού

Η αξία της συνείδησης του εαυτού-Το φαινόμενο Dunning–Kruger

Η ικανότητα του ατόμου να αξιολογεί τον εαυτό του, να γνωρίζει σε ποια στοιχεία παρουσιάζει ιδιαίτερη ικανότητα και σε ποια χρειάζεται να βελτιωθεί, είναι απαραίτητη για οποιοδήποτε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Του παρέχει την δυνατότητα να βελτιώνεται, να προσαρμόζεται, να συνεργάζεται, να είναι δεκτικό σε οποιασδήποτε μορφή ανατροφοδότησης. Η έλλειψη της συνείδησης του εαυτού μελετήθηκε από τους Dunning και Kruger, οι οποίοι όρισαν την κατάσταση της «αυτό-αγνωσίας» ως ένα «φαινόμενο», μια γνωστική προκατάληψη, στην οποία μη ικανά άτομα «υποφέρουν» από μια απατηλή ανωτερότητα, αξιολογώντας λανθασμένα ότι η ικανότητά τους είναι πολύ υψηλότερη από ό, τι πραγματικά είναι. Απέδωσαν αυτή την προκατάληψη σε μια πνευματική αδυναμία των μη ικανών να αναγνωρίσουν τη δική τους ανεπάρκεια.
«Η λανθασμένη σύγκριση του ανίκανου προκύπτει από ένα λάθος για τον εαυτό του, ενώ η λανθασμένη σύγκριση των εξαιρετικά ικανών προκύπτει από ένα σφάλμα για τους άλλους».
Οι Ντάνινγκ και Κρούγκερ υποστήριξαν ότι για μια συγκεκριμένη δεξιότητα, οι μη ικανοί άνθρωποι θα:
• αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν τη δική τους έλλειψη δεξιοτήτων
• αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν την έκταση της ανεπάρκειας
• αποτυγχάνουν να υπολογίσουν με ακρίβεια τις δεξιότητες άλλων
• αντιλαμβάνονται και θα αναγνωρίζουν τη δική τους έλλειψη ικανότητας μόνο εφόσον εκπαιδευτούν σε αυτή τη δεξιότητα
“Αν είσαι ανίκανος, δεν μπορείς να ξέρεις ότι είσαι ανίκανος…. Οι δεξιότητες που χρειάζεσαι για να παράγουν μια σωστή απάντηση είναι ακριβώς οι δεξιότητες που χρειάζεσαι για να αναγνωρίσεις ποια είναι σωστή απάντηση.”
Το αξιοσημείωτο με την έλλειψη συνείδησης του εαυτού είναι ότι «οι άνθρωποι με χαμηλές επιδόσεις δεν μαθαίνουν από την ανατροφοδότηση που υποδηλώνει την ανάγκη να βελτιωθούν».
Προς την ίδια κατεύθυνση έχουν αναφερθεί παρόμοιες απόψεις:
«Η πραγματική γνώση είναι να ξέρεις την έκταση της άγνοιας» Κομφούκιος,
«Ένα από τα οδυνηρά πράγματα για την εποχή μας είναι ότι αυτοί που αισθάνονται βεβαιότητα είναι ηλίθιοι και αυτοί με φαντασία και κατανόηση γεμίζουν με αμφιβολία και αναποφασιστικότητα» Μπέρτραντ Ράσελ,
«Η άγνοια πιο συχνά γεννά εμπιστοσύνη από ό, τι η γνώση» Κάρολος Δαρβίνος
Και όποιος κατάλαβε, καταλαβαίνει αν τελικά κατάλαβε!